(Max Richter / fot. Mike Terry)

Inspiracją do stworzenia „Exiles” były ruchy migracyjne zapoczątkowane Arabską Wiosną 10 lat temu i trwające po dziś dzień. Max Richter jako aktywny działacz społeczny był głęboko poruszony tragedią kryzysu migracyjnego. Zdecydował się stworzyć dedykowany tym aspektom spektakl dla Nederlands Dans Theater. Jego partytura baletowa „Exiles” powstała w wyniku współpracy z choreografami-rezydentami holenderskiego zespołu Sol Leónem i Paulem Lightfootem.

– Komponowanie to sposób na mówienie o rzeczach ważnych, więc kiedy Paul i Sol poprosili mnie o napisanie dla nich nowego baletu, natychmiast zacząłem myśleć o temacie; o czym konkretnie powinna mówić twórczość powstała w Europie w 2017 roku? Myśląc o współczesnym społeczeństwie, postanowiłem skupić się na uniwersalnym temacie podróży. Wielu z nas ma szczęście mieć wpływ na to, dokąd zmierzamy, ale dla coraz większej liczby ludzi ten wybór jest narzucony – wspomina Richter.

Światowa premiera 33-minutowej kompozycji jest zwieńczeniem najnowszego albumu Maxa Richtera dla Deutsche Grammophon. Wydanie zaplanowana jest na 6 sierpnia 2021 roku. Materiał albumu „Exiles” został zarejestrowany w Tallinie w 2019 roku i zawiera także zupełnie nowe orkiestrowe wersje najpopularniejszych, wcześniejszych utworów artysty. Podczas zarejestrowanego koncertu, Max Richter wystąpił wraz z orkiestrą Baltic Sea Philharmonic pod batutą przez Kristjana Järvi.

Max powiedział: – Baltic Sea Philharmonic to naprawdę niezwykła orkiestra młodych muzyków różnych narodowości, pochodzących z krajów skupionych wokół Morza Bałtyckiego, z Europy Zachodniej i Wschodniej. Jest to po części projekt społeczny. Pełni on trochę rolę pojednawczą i sprawia, że ludzie wielu nacji mogą komunikować się poprzez sztukę. Uderzyło mnie to, że orkiestra tak bardzo oddała przekaz, na którym mi zależało.

Trzy przearanżowane kompozycje, w tym „Exiles”, Richter nazywa „muzyką aktywistów”. „On the Nature of Daylight” jest prawdopodobnie jego najsłynniejszym utworem. Powstał w 2003 roku i został wydany na drugim albumie artysty, „The Blue Notebooks”, będąc szczerą i emocjonalną reakcją na wybuch wojny w Iraku. „On the Nature of Daylight” od momentu jego powstania, inspirował artystów wielu dziedzin sztuki i został wykorzystany w filmach, a także programach telewizyjnych, w tym w „Arrival”, „Opowieść podręcznej” i „Wyspa tajemnic”. Artysta zaznacza jednak, że wykorzystanie utworu może odbywać się tylko wtedy, gdy towarzyszy temu właściwy społeczny kontekst

Max Richter powiedział: – „On the Nature of Daylight” pierwotnie był utworem na 5 smyczków, a teraz brzmi w oprawie 65 instrumentów, więc ma inną teksturę, inną energię, inną charakterystykę dźwięku. Nowa wersja ma inny ładunek emocjonalny. W kwintecie słyszysz każdy szept, a gra w orkiestrze to bogata dyskusja.

„The Haunted Ocean” to hipnotyzujący utwór ze ścieżki dźwiękowej do filmu „Walc z Bashirem” (2008), który opowiada o traumatycznych wspomnieniach pisarza i reżysera Ariego Folmana z jego służby wojskowej podczas wojny libańskiej w 1982 roku. „Infra 5”, pierwotnie na kwintet smyczkowy, to przypominająca mantrę podróż emocjonalna pełna odczuć artysty związanych z zamachami terrorystycznymi w Londynie w lipcu 2005 roku. Natomiast „Sunlight” jest jednym z ulubionych utworów Richtera, z jego albumu „Songs from Before” z 2006 roku (jeden z ulubionych albumów Davida Bowiego).

Na albumie znajdzie się również niepublikowany wcześniej utwór „Flowers of Herself” z baletu „Woolf Works”, który można było usłyszeć na początku tego roku na pokazie mody Fendi S/S21 w Paryżu, gdzie stanowił oprawę muzyczną dla zaproszonych na wybieg gwiazd, takich jak Kate Moss i Demi Moore. Utwór ten był inspirowany portretem tętniącego życiem Londynu przedstawionym w powieści Virginii Woolf „Pani Dalloway” („Mrs Dalloway”). Ta rytmicznie złożona kompozycja opiera się na ciągłym ruchu i działa niczym światło uwydatniające cień w tytułowej ścieżce albumu. Samo „Exiles” charakteryzuje się powtarzającym motywem melodycznym. – To bardzo prosty pomysł. Chciałem uwidocznić pojęcie wygnania, przemieszczania się, ruchu, stosując techniczny zabieg i nadając mu sens metaforyczny – wyjaśnia Richter. Kompozycja jest podróżą przez pejzaż dźwiękowy o subtelnych fakturach i tonalnych barwach. Utwór rozwija się nabierając intensywności i rozmachu, a kończy się spokojną kodą. Jak stwierdza artysta: – „Exiles” kończy się pytaniem: „A co jeśli…?” To pytanie jest dalekie od rozstrzygnięcia.

(Max Richter / fot. Mike Terry)

Max Richter nigdy nie tworzy sztuki jedynie dla sztuki. Mówi, że muzyka odgrywa nieodłączną rolę w kulturze: – To część rozmowy o tym, jak powinniśmy żyć. Tym właśnie jest kreatywność. Kiedy coś tworzysz, próbujesz zbadać pytanie lub spojrzeć na jakiś aspekt naszego świata i skomentować go, albo sprowokować do myślenia lub debaty. To tak, jak powiedziała Nina Simone: „obowiązkiem artysty jest odzwierciedlanie teraźniejszości”.

To właśnie artysta robił przez całą swoją karierę, umieszczając skłaniające do przemyśleń przesłania w muzyce. Na przykład najnowszy „Voices” (2020), dzieło inspirowane Powszechną Deklaracją Praw Człowieka, współtworzone z wieloletnią partnerką artystyczną Richtera, Yulią Mahr, było wychwalane przez jednego z recenzentów nie tylko za „aksamitny blask, wirujące frazy i nieziemskie brzmienia”, ale także za wykorzystywanie muzyki „jako forum aktywizmu, szerzenia idei jedności, tolerancji i empatii” - (PopMatters).

Mahr jest autorką przejmującej okładki albumu „Exiles” stworzonego na podstawie jej obrazu „Maman, 1950” (Yulia Mahr, 2017), którego wydruk jest dołączona do limitowanej, winylowej edycji. Album będzie dostępny w wersji cyfrowej, na CD i na czarnym winylu 180g

Max Richter
"Exiles"
℗ 2021 StudioRichterMahr, under exclusive license to Deutsche Grammophon GmbH, Berlin
Lista utworów:
Premiera: 6 sierpnia 2021 roku

1. Exiles
2. The Haunted Ocean (From Waltz With Bashir)
3. Infra 5
4. Flowers Of Herself (From Woolf Works)
5. On The Nature Of Daylight (From The Blue Notebooks)
6. Sunlight (From Songs From Before)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Max_Richter
https://www.maxrichtermusic.com
https://www.facebook.com/MaxRichterMusic/
https://www.instagram.com/maxrichtermusic/
https://twitter.com/maxrichtermusic
https://www.youtube.com/user/maxrichtermusic/featured
https://tidal.com/browse/artist/3566483
https://open.spotify.com/artist/2VZNmg4vCnew4Pavo8zDdW?si=bRhtb7ZlSI6G4OrYawu3qw&nd=1
https://music.apple.com/gb/artist/max-richter/54782697
https://www.amazon.com/Max-Richter/e/B001LHF8XA

(Karolina Strzałkowska - Universal Music PL)