Celia Cruz
dla wielomilionowej latynoskiej spo³eczno¶ci jest tym, kim Aretha Franklin dla Afroamerykanów czy Édith Piaf dla Francuzów. S³usznie nazywana Królow± Salsy („La Reina de la Salsa”), sprzeda³a w trakcie swojej imponuj±cej kariery 30 milionów albumów, zdoby³a 23 Z³ote P³yty i wspó³tworzy³a ¿elazny kanon muzyki latynoskiej.
Pochodzi³a z Kuby, a poszukiwaczy ciekawostek na pewno ucieszy fakt, ¿e dok³adnie nazywa³a siê Úrsula Hilaria Celia de la Caridad Cruz Alfonso de la Santísima Trinidad. By³a korpulentn±, rubaszn± kobiet± o charakterystycznej szczelinie miêdzy zêbami.
Kiedy w latach 90. mieszka³em w Nowym Jorku regularnie bywa³em w legendarnym klubie nocnym „Copacabana”. W owym czasie by³ on mekk± muzyki latynoskiej i wystêpowa³y w nim najwiêksze gwiazdy salsy i merengue, m.in. Celia Cruz, Tito Puente, ale tak¿e muzycy m³odszego pokolenia, Gloria Estefan i Marc Anthony.
„Copacabana” to legenda Manhattanu. Od otwarcia w 1940 roku wystêpowali w nim arty¶ci, których nazwiska sk³adaj± siê obecnie na encyklopediê amerykañskiej muzyki rozrywkowej, m.in. Nat King Cole, Frank Sinatra, Ella Fitzgerald, Marvin Gaye, Stevie Wonder, Tina Turner, nawet zespó³ U2. Krêcono tu filmy, m.in. „Ch³opców z ferajny”, „¯ycie Carlita”, „Francuski ³±cznik” (lokal uwielbiali i mafiosi i agenci FBI). W „Copie” – tak nazywa³o siê w skrócie to eleganckie miejsce – koncertowe albumy nagrywali m.in. Sam Cooke, The Supremes, The Temptations. W „Copie” zawsze siê dzia³o.
Podczas ca³onocnych wizyt w „Copacabanie” mia³em okazjê poznaæ wielu artystów wystêpuj±cych tam na ¿ywo. Jako dziennikarz muzyczny z Polski stanowi³em pewne kuriozum – by³em fanem muzyki latynoskiej, co nieczêsto siê zdarza³o u „bia³asów” (za to regularnie przychodzili oni do „Copy” podrywaæ ciemnoskóre dziewczêta). To w³a¶nie dziêki temu pozna³em takie legendy salsy jak Tito Puente czy Celia Cruz, z którymi to artystami – popijaj±c mojito albo Cuba Libre – rozmawia³em o muzyce i nie tylko. Pamiêtam doskonale, ¿e Celia Cruz traktowa³a salsê jak ¶wiêto¶æ.
Powtarza³a: „Salsa to krew moich pobratymców. To wiêcej ni¿ muzyka”. Podobnie jak blues dla czarnych mieszkañców USA, podobnie jak samba dla Brazylijczyków, salsa stanowi naturalny krwiobieg spo³eczno¶ci latynoskiej. A w ca³ej tej zró¿nicowanej, fascynuj±cej muzyce, jak± tworz± mieszkañcy Karaibów, stanowi naturaln± bazê, syntezê odmian i stylów. Zarówno w innych gatunkach kubañskich (jak mambo, bolero, chachachá, guaracha i wielu innych), jak te¿ w portorykañskiej bombie, dominikañskiej merengue czy te¿ w kolumbijskiej cumbii. Da³a tak¿e rytmiczn± podstawê tak szerokiej dzi¶ i popularnej muzyce, jak± jest dzisiaj Latin Jazz.
Kiedy Celia Cruz odesz³a w wieku 77 lat po ciê¿kiej chorobie, podczas ceremonii w New Jersey artystkê ¿egna³o ponad 200 000 wielbicieli. W jej grobowcu z³o¿ono ziemiê przywiezion± przez piosenkarkê z Zatoki Guantanamo na Kubie, a obecnie w miejscowo¶ci Union City w stanie New Jersey istnieje park Celia Cruz Plaza.
Legenda za ¿ycia, kubañska artystka nie przestanie inspirowaæ d³ugo po odej¶ciu – jej dorobek nagraniowy to kanon muzyki latynoskiej. Wydawana w³a¶nie przez Sony Music antologia THIS IS… CELIA CRUZ, THE ABSOLUTE COLLECTION (premiera 30.07.2013) – w edycji jedno lub dwup³ytowej – to nieporównana synteza stylu w najlepszym mo¿liwym wydaniu i powinna siê znale¼æ w ka¿dej otwartej kolekcji p³ytowej. Poza klasykami w wykonaniu samej Celii Cruz (m.in. La Negra Tiene Tumbao), znajdziemy na albumie duety solistki z takimi gwiazdami, jak Vicente Fernandez, Johnny Pacheco, Willie Colón i Ray Baretto. W licznych nagraniach piosenkarce towarzyszy legendarna puertorykañska orkiestra salsy La Sonora Ponceña. A u boku Królowej pojawia siê… Król – sam wielki Tito Puente.
Gor±co polecam!
DANIEL WYSZOGRODZKI
"Na scenie Celia by³a ponadczasowa, w ¿yciu, jej dobra energia i hojno¶æ by³y bezgraniczne, jej muzyka jest i bêdzie ponadczasowa. . . . " - Gloria Estefan
"Legenda muzyki wykracza poza jêzyk, rasê i czas. Celia Cruz jest prawdziwym uciele¶nieniem legendy "... Beyonce
Tracklista: (premiera 30 lipca)
STANDARD JEWELCASE VERSION
1. Yerberito Moderno (w/ La Sonora Matancera)
2. Aquarius / Let the Sunshine In (w/ Tito Puente)
3. Quimbara (w/ Johnny Pacheco)
4. Usted Abuso (w/ Willie Colon)
5. La Ceiba y La Ciguaraya (w/ La Sonora Ponceña)
6. Ritmo En El Corazon (w/ Ray Barretto)
7. Yo Vivire (I Will Survive)
8. Tu Voz (w/ Vicente Fernandez)
9. Oye Como Va
10. Que Culpa Tengo Yo
11. Taita Bilongo
12. Celia Cruz - La Negra Tiene Tumbao
DELUXE 2 CD
CD 1
1. Yerberito Moderno (w/ La Sonora Matancera)
2. Burundanga (w/ La Sonora Matancera)
3. La Guagua (w/ La Sonora Matancera)
4. Melao de Caña (w/ La Sonora Matancera)
5. Caramelos (w/ La Sonora Matancera)
6. La Guarachera (w/ Tito Puente)
7. Hava Nagila
8. Bemba Colora
9. Suenan Los Tambores
10. Guantanamera
11. Metida Con You
12. Aquarius / Let the Sunshine In (w/ Tito Puente)
13. Cao Cao Mani Picao (w/ Tito Puente)
14. Gracia Divina (w/ Orquesta Harlow)
15. Quimbara (w/ Johnny Pacheco)
CD 2
1. Cucala (w/ Johnny Pacheco)
2. Ritmo, Tambor y Flores (w/ Johnny Pacheco)
3. Besito de Coco (w/ Johnny Pacheco, Justo Betancourt & Papo Lucca)
4. Usted Abuso (w/ Willie Colon)
5. Pun Pun Catalu (w/ Willie Colon)
6. Dulce Habanera (w/ Willie Colon)
7. El Guaba (w/ Johnny Pacheco)
8. Encantado de La Vida (w/ Tito Puente and Cheo Feliciano)
9. Soy Antillana (w/ La Sonora Ponceña)
10. La Ceiba y La Siguaraya (w/ La Sonora Ponceña)
11. Berimbau (w/ Willie Colon)
12. Ritmo En El Corazon (w/ Ray Barretto)
13. Yo Vivire (I Will Survive)
14. Taita Bilongo
15. La Negra Tiene Tumbao
(Sony Music Polska)
|